کره شمالی یا روسیه ، کدام برگ دیگری اند ؟

 به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا وسیما، هر چند مسکو از حامیان سنتی پیونگ یانگ در دوره جنگ سرد بود اما امروز این واقعیت به وضوح آن روزها نیست .

در ذهنیت مقامات کره شمالی ،هنوز ستیز با امپریالیسم  موج میزند . برخی این نگرش را توهم تاریخی و بعضی آن را "الگوی ضد آمریکایی" قلمداد می کنند. از هر طرف نگاه کنیم معضل شبه جزیره کره برای آمریکا همچون استخوان لای زخم است .

به ویژه آنکه پیشران این بحران  " تصاعد تهدید "  بوده به گونه ای که حتی توانایی نهادهای بین المللی در حل یا کاهش تشنج را به چالش کشانده است.

با این همه پیونگ یانگ - علاوه بر چین - خواسته یا ناخواسته خود را ،تحت حمایت روسیه، می داند.  نمایندگی روسیه در شورای امنیت در 3 دور تحریم اخیر ضد کره شمالی ، موافقت حداقلی داشت. بررسی بندهای تحریم آخری نشان می دهد که خیلی هم دایره تحریم ها تنگ نبوده و این مدارا تنها با نفوذ روس ها عملی شد.

اخیرا پوتین در مصاحبه ای اعلام کرد : " مجامع جهانی نباید کره شمالی را به گوشه رینگ ببرند. "

این موضعگیری 4  واقعیت را نشان می دهد : 

الف : مخالفت با هر گونه برخورد نظامی در شبه جزیره کره  .

ب : مخالفت با استراتژی آمریکا  در ناامن سازی منطقه .  

ج : حمایت از مذاکره در حل و فصل بحران . 

د : احتمال نوعی معامله بر سر بحران کره شمالی.

 

آن سوی واقعیت آنست که امروز ،روسیه اهمیت ویژه ای برای نظام سیاسی کمونیستی قائل نیست، هرچند در مورد سوریه ملاحظات نظامی و استراتژی خاصی منجر به حمایت از دمشق شد .  

بسیاری از کارشناسان بر این باورند: کیم جونگ اون- رهبر کره شمالی در پیچ تند بحران - می کوشد تا روسیه را هم وزن چین - از حامیان کشورش معرفی کند . به عبارتی پیونگ یانگ به طور جدی در حال محک زدن روسیه برای جایگزینی این کشور به جای چین به عنوان شریک اصلی اش است. 

اما ! در حال حاضر، 80 درصد مناسبات تجاری کره شمالی با چین انجام می شود.

روسیه پس از چین دومین صادر کننده نفت وگاز از مناطق شمالی به کره شمالی است. هرچند در حال حاضر نشانی از افزایش معاملات تجاری بین کره شمالی و روسیه وجود ندارد، ولی گزارشها حاکی از تلاش نمایندگی های دو طرف برای افزایش حجم تجارت می باشد.  

احتمالا تا اواخر امسال یک خط کشتیرانی جدید بین کره شمالی و روسیه برقرار می شود که شش بار در ماه 200 مسافر و هزار تن بار را بین دو کشور مبادله می کند. همچنین قرار است حمل و نقل محموله های نفتی از بندر ولادیوستک روسیه به کره شمالی یابد اما میزان آن مشخص نیست .

در ژانویه امسال نیز چند مقام ارشد روس از کره شمالی دیدارکردند که هدف آن افزایش همکاری ها در زمینه ترابری ریلی بود.

دراین زمینه ، لئونید پاتروف کارشناس شرق آسیا می گوید: " پیونگ یانگ از فشار یا تحریم های چین نگران نیست، زیرا روسیه را به عنوان حامی دارد. کره شمالی در نیم قرن اخیر همواره با کارت چین و روسیه بازی کرده و به آنها اجازه داده تا برای افزایش دامنه تاثیرگذاری شان بر این کشور با هم رقابت کنند".

در مقابل بر اساس گزارش های نفتی در چین، این کشور سالانه 500 هزار تن مواد خام و 270 هزار تن محصول به کره شمالی صادر می کند. طبق آمار سازمان ملل، روسیه نیز در سال 2016 حدود 40 هزار تن نفت و مواد نفتی به این کشور صادر کرده است.

اکنون به نظر می رسد با نزدیک شدن مواضع پکن به واشنگتن در مورد کره شمالی، آن کشور به دنبال افزایش روابط، بخصوص روابط تجاری اش با روسیه است.

در یک دیدگاه فرا منطقه ای ،کارشناس روسی دانشگاه آکسفورد می گوید: همکاری با کره شمالی می تواند برای روسیه سودآور باشد. به گفته او «روسیه نشان داده که شریک وفاداری برای کشورهایی است که توسط آمریکا و غرب مورد تحریم قرار گرفته اند؛ کشورهای نظیر ونزوئلا و سوریه».

حال آنکه روسیه هم با هشدار نسبت به پیامد پرتاب های جدید موشکی کره شمالی و هم اقدام آمریکا برای برگزاری رزمایش مشترک پیرامون شبه جزیره کره، تقابل نظامی در منطقه را نگران کننده خواند.

روسیه همواره نسبت به عواقب جنگ در شبه جزیره کره هشدار داده و بکارگیری نیروی نظامی در شبه جزیره کره را یک " تراژدی بزرگ " خوانده است

روسیه، چین، آمریکا، ژاپن، کره شمالی و جنوبی طرف های روند مذاکرات شش جانبه برای حل مساله شبه جزیره کره را تشکیل می دهند که گفت وگوها در این چارچوب از سال 2008 متوقف شده است.

 رئیس دولت کره‌شمالی بارها اعلام کرده : آماده برقراری روابط صلح‌آمیز با همه کشورهای جهان است؛ اما ! به شرط حفظ "حکومت موروثی کیم  و شناخته شدن به عنوان یک دولت دارای سلاح هسته‌ای" . شروطی که هیچگاه روسیه و چین در خصوص آن ابراز نظرجدی نکرده اند.  

به هرحال امروز کره‌شمالی توانسته به کمک شرایطی که چین در نزدیکی مرز ها و همکاری های بانکی و مالی ایجاد کرده است، به نوعی مستقل از کره‌جنوبی به راهش ادامه دهد.

برخلاف تصور مقامات کره شمالی ، آن کشور جایگاه خاصی در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی روسیه ندارد. چون شریک اول تجاری روسیه بعد از اتحادیه اروپا، چین است و نوع روابط و حجم همکاری‌های استراتژیک با چین ، یکی از عناصر موثر در اقتصاد بین الملل به شمار می رود . نگرانی مسکو بیشتر از بابت آتش افروزی و هسته ای شدن شبه جزیره است.

از سوی دیگر نگاه اصولی روسیه به شرق آسیا - نگاه اقتصادی و تجارت انرژی است ،از این رو امنیت در منطقه به نفع آن کشور است. 

دیگر آنکه ، روسیه بارها بر عاری سازی هسته ای شرق آسیا اعم از ژاپن و دو کره تاکید کرده، اما مشکل آن است که کره شمالی عضویت خود را در ان پی تی  در 2004  تعلیق کرد. 

با این وجود هیچ ابتکار عمل موثری از سوی مسکو و سپس پکن در این خصوص انجام نگرفته است . 

1- رویکرد دولت روسیه در قبال کره‌شمالی همواره با چاشنی تردید و نگرانی همراه بوده ، چرا که این وضعیت بهانه های لازم به غرب در تقویت نظامی در منطقه و ادامه تحریم ها علیه کره شمالی خواهد داد.

2- مسکو ادعا می کند : مبادا رفتار پیونگ یانگ ، بهانه ها را برای استقرار سامانه های موشکی و سیستم های رهگیری راداری در ژاپن و کره جنوبی تقویت کند. 

3-  شدت نظامی گری آمریکا و متحدانش در منطقه زمینه لازم برای مداخله بیشتر در امور دیگر کشورها را فراهم می سازد

در حال حاضر منافع ملی روسیه در انطباق با ژئوپلتیک وسیع آن کشور ، متغیر مستقل برای دیگر رویکردهای حاکمیتی آن به شمار می رود. از این رو باتوجه به اقتصاد نه چندان پویای روسیه ، افزایش ناگزیر بودجه دفاعی و رشد بیکاری تا شش درصد ، به احتمال زیاد اولویت مسکو " پرهیز از هرگونه هزینه اضافی و پر ریسک برای کره شمالی " است. روسیه تقریبا بعد از شکل گیری مذاکرات شش جانبه شبه جزیره کره ، به عوض برخورد یک جانبه ، کوشید از طریق دیپلماسی جمعی و مذاکره ، وارد بحران شود . 

امروز روسیه در چارچوب نوعی واقعگرایی محافظه کارانه ، هم تمایل به اثر بخشی در معرکه را دارد و هم مراقب است در جای دیگری- مثلا اروپای شرقی و یا سوریه -  با آمریکا سر شاخ نشود. 

از سوی دیگر کره شمالی ، ممکن است با بیشتر تمایلات روسیه همسو شود تا کار به آتش بازی نکشد . این نکته بستگی تمام به درک و اراده مقامات پیونگ یانگ از وضعیت واقعی منطقه دارد.

در عین حال ، سفیر روسیه در سازمان ملل اعلام کرد: وضعیت شبه جزیره کره، به تلاش دیپلماتیک بیشتری نیاز دارد./

======================

.