میناکاری؛ هنر باستانی ایرانیان زاییده آهن و آتش و همت هنرمندانی است که تماشای آن، روح را به پرواز در میآورد و توسعهی آن فرصتی برای اشتغال و کسب روزی حلال است.
به گزارشخبرگزاری صداوسیمامرکز اراک؛ آثار میناکاری همیشه از شهرهای اصفهان و شیراز راهی بازار می شد اما اکنون با فراگیری هنرها و انتقال به مناطق مختلف، میناکاری در استان مرکزی رونق یافت و هنرمندان زبردستی در چند گوشه استان مشغول هنرآفرینی هستند.
اقبال هنرمندان استان مرکزی از میناکاری
هنر صنعتی نوپا که با اقبال هنرمندان و کسب بازار مناسب فروش در استان همراه شد و فرصتی برای اشتغال جویندگان کار است. کاظمی معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی می گوید: از 295رشته صنایع دستی فعال در کشور، 110رشته هنری در استان مرکزی حیات دارد. کاظمی با بیان اینکه یک سوم رشته های صنایع دستی کشور از جمله میناکاری در این استان رونق دارد افزود: بررسی وضعیت اشتغال در کشورهای توسعه یافته آنان را متقاعد کرده، صنایع دستی و سنتی زمینه های شکوفایی اقتصاد و ایجاد اشتغال در هر منطقه است و باید مورد توجه و حمایت بیشتر قرار گیرد.
اشتغال زایی 400نفری این هنر
اشتغال زایی میناکاری در استان مرکزی از یک کارگاه کوچک در یکی از خانه های قدیمی اراک تا چند مغازه در بازار تاریخی اراک و حتی خانه هنرمندان این رشته محقق شده و با وجود مشکلات و کمبودهایی که وجود دارد بیش از 150شغل جدید و 250شغل غیرمستقیم ایجاد شده است. به گفته سیدمحمد حسینی مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی؛ تاکنون چهار کارگاه میناکاری در استان راه اندازی شده که با اختصاص تسهیلات و حمایت بانک ها، کارگاه ها قابل افزایش است. حسینی افزود: نقاشی، لعاب کاری، رنگ، خم کاری، چکش کاری و کوره از بخش های مختلف این هنر صنعت است که هر کدام حداقل یک نیروی انسانی نیاز دارد. وی تصریح کرد: هر قطعه مینا 10شغل ایجاد می کند و ارزش افزوده فلز با تبدیل شدن به مینا 20برابر می شود.
همچنان در پیج و خم کاغذبازی
یکی از هنرمندان این رشته که توانسته با سرمایه ی خود در خانه کار می کند با اشاره به اینکه در صورت پرداخت وام به وی می تواند زمینه اشتغال چند هنرمند دیگر را فراهم کند گفت:طرح اشتغال زای من مورد تایید مسئولان میراث فرهنگی قرار گرفته اما هنوز در پیچ و خم کاغذبازی بانکی است و نتوانستم تسهیلاتی دریافت کنم. او گفت: مانند من کم نیستند که به دلیل مشکلاتی که بر سر راه دریافت وام ایجاد شده عطای آن را به لقایش بخشیدند و طرح را فراموش کردند.
ترفند هنری برای استمرار تولید
با وجود مشکلاتی که بر سر راه وجود دارد یکی از هنرمندان توانسته بر مشکلات پیروز شود و اکنون مهمترین کارگاه تولید، فروش و صادرات آثار میناکاری شده در اراک را در اختیار دارد. در این کارگاه زمینه اشتغال 85هنرمند آقا و خانم فراهم شده است؛ کارگاهی که با ترفند هنری سری در میان کارگاه ها درآورده و موفق است.
رضا چاووشی صاحب این کارگاه می گوید: یکی از عوامل تمایز آثار دستی این کارگراه با دیگر تولیدات در کشور، پیاده کردن این هنر بر روی ظروف حجمی است.
او توضیح می دهد: به کارگیری این روش، هنر میناکاری را از حالت تزیینی صددرصد خارج کرده و به سمت کاربردیتر شدن برده و این موضوع میل مردم را برای خرید افزایش داده است. چاووشی با اشاره به طرحهای متفاوت مینای استان مرکزی با زادگاه این هنر، یعنی اصفهان و شیراز افزود: مینای استان مرکزی به علت تنوع رنگ، ظروف و تلفیق این هنر با سایر هنرها سبکی متفاوت است.
صادرات سه میلیون دلاری هنر مینا
کارشناسان اقتصادی معتقدند، صنایع دستی به عنوان منبع مالی پرسود در اقتصاد و تولید ملی می تواند نقش کلیدی داشته باشد به شرط توجه به آن. کم توجهی به صنایع دستی علاوه بر از دست دادن داشته های فرهنگی، راه نفوذ صنایع دستی بی کیفیت خارجی را به بازار کشور باز می کند.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی، پارسال بالغ بر سه میلیون دلار ظروف و قطعات میناکاری شده از استان مرکزی به بازارهای اروپا، آمریکا و حاشیه خلیج فارس صادر شد. این میزان ارز در ازای تولید و ارسال شش هزار قطعه ظرف و اشیاء میناکاری شده هنرمندان استان با نقوش سنتی شاه عباس، خطایی، اسلیمی، برگ و پروانه، حاصل و زینت بخش خانه هایی در جهان شد.
میناکاری و بی نیازی به مواد اولیه وارداتی
مواد اولیه میناکاری فلز مانند مس، لعاب، رنگ های مینایی و بست است که همه در داخل کشور وجود دارد و نیازی به واردات نیست. یکی از هنرمند میناکار که در خانه کار می کند، با اشاره به اینکه توانسته با حدود پنج میلیون تومان برای خود شغل پایدار ایجاد کند گفت: البته برای پختن آثار مینا از کوره یکی از دوستانم استفاده می کنم که هزینه هایم را کاهش داده است ولی برخی دوستان من این میزان سرمایه را هم برای ایجاد فرصت شغلی برای خود ندارند.
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی حداقل سرمایه برای ایجاد کار در حوزه صنعت و کشاورزی را 70میلیون تومان دانسته که در مقایسه با سرمایه ای که هنرمندان برای کار نیاز دارند قابل مقایسه نیست، فرصتی که البته از آن به درستی حمایت نمی شود.
کلام آخر....
میناکاری، هنری به قدمت تاریخ است که با وجود ناملایمات بازار صنایع دستی، پایدار مانده و البته پایداری آن در زمان کنونی در گروی حمایت است.