بازی باخت-باخت خودروسازان با قطعه سازان

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز همدان،  این روند در چند سال گذشته با تشدید تحریم‌های اقتصادی نواقصش نمایان‌تر هم شده است. افزایش چند باره قیمت‌ها و نبود برخی قطعات به علت وارداتی بودن آن‌ها و کیفیت پایین خودرو‌های تولیدی در داخل دلیل واضحی بر ادامه این چرخه معیوب است، چرخه‌ای که نه به نفع خودروساز است و نه به نفع قطعه ساز.

نبود اعتماد به قطعه ساز داخلی
یکی از عللی که این روند را ادامه دار کرده بی توجهی به قطعه سازان داخلی در طول سالیان گذشته بوده است. خودروسازان بزرگ یا اعتقادی به قطعه سازان نداشته اند و یا دست‌هایی داخلی و خارجی به عمد و یا سهو در جریان بوده که هیچگاه این صنعت نتواند مستقل باشد و روی پای خود بایستد.

اهمیت تولید بومی و داخلی قطعات خودرو
در این میان قطعات مختلف خودرو و تولید آن‌ها در کمیت و کیفیت بالا نقش بسیار مهمی در رفع این چرخه ایفا می‌کند. اگر خودروسازان بتوانند این قطعات را از بازار داخلی تهیه کنند مسلما عواملی همچون تحریم‌ها نخواهد توانست شوک شدیدی به آن‌ها وارد کند. مضاف بر اینکه اشتغال ۸۰۰ هزار نفری در تولید قطعات خودرو کشور به جای اینکه به خیل بیکاران افزوده گردد، هم حفظ می‌شود و هم تقویت می‌گردد.

تولید سالانه ۱۰ میلیون قطعه خودرو در استان همدان
در سال‌های اخیر و با گسترش فعالیت‌های دانش بنیان، توانمندی‌های کارخانه‌های قطعه سازی هم افزایش یافته است.
در این میان استان همدان هم توانسته سهمی در تولید قطعات خودرو در کشور داشته باشد.
به گفته آقای رضایی، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت معدن و تجارت استان همدان، حدود ۱۰ شرکت بزرگ قطعه سازی در استان فعالند و سالانه حدود ۱۰ میلیون قطعه خودرو تولید می‌کنند.
در این میان شرکت‌های مهمی همچون فیلتر سرکان، قطعه سازان شوکت رزن، قطعه سازان رزن، قطعه سازان سینا، سایدون صنعت و شیرآشیان صنعت توانسته اند سهم مناسبی از قطعات بازار خودرو در کشور به دست آورند.
آقای یزدی، کارآفرین قطعه ساز و مدیر کارخانه قطعه سازان همدان با اشاره به بهره گیری از دانش فنی روز در تولید قطعات می‌گوید:"با استفاده از دانش نوین توانسته ایم قطعات ۲۰۶ و ال ۹۰ را با کیفیت بالا تولید کنیم. "
آقای گروسی، مدیر تولید شرکت کنترل گاز اکباتان هم با اشاره به توانمندی‌های شرکت خود می‌گوید:"ماهانه توان تولید ۱۸ تا ۲۰ هزار قطعه را داریم".

حال قطعه سازان در استان همدان خوش نیست!
با وجود اهمیتی که صنعت قطعه سازی در میزان اشتغال، خودکفایی و ارزآوری دارد، اما متاسفانه این قطعه سازان مورد توجه قرار نمی‌گیرند و با مشکلات متعددی درگیرند.

بدعهدی خودروسازان مشکل دیرینه قطعه سازان
اکثر قطعه سازان استان از شرکت‌های خودروساز گله مندند. گله مندی آن‌ها هم بیشتر به علت بدعهدی شرکت‌های خودروسازی در نپرداختن مطالبات آنان است.
آقای گروسی، مدیر تولید شرکت کنترل گاز اکباتان می‌گوید:"با تمام توانی که در تولید داریم، اما متاسفانه به علت عدم رعایت تعهدات شرکت‌های خودروساز سایپا و ایران خودرو تولیدات ما از تیرماه به صفر رسیده است. "
آقای یزدی، کارآفرین قطعه ساز و مدیر کارخانه قطعه سازان همدان با اشاره بدعهدی شرکت‌های خودروساز می‌گوید:"۸۰ درصد مطالبات ما نزد خودروسازان طبق قراردادی که داریم باقی مانده است ".
آقای رستگار، مدیر کارخانه قطعه سازان رزن هم مطالبات خود از کارخانه‌های خودرو ساز را حدود ۵۲ میلیارد تومان برآورد می‌کند.
نپرداختن مطالبات قطعه سازان در حالی است که شرکت‌های قطعه ساز باید پول خاصل از فروش قطعات را به گردش بیاندازند و با آن‌ها مواد اولیه بگیرند و مزد کارگران و هزینه‌های تولید را بپردازند.
آقای رضایی، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صمت استان همدان با اشاره به مشکلات قطعه سازان می‌گوید:"نپرداختن مطالبات قطعه سازان در حالی است که شرکت‌های خودروسازی محصولات خود را پیش فروش می‌کنند و پول محصولات فروخته نشده را پیش پیش می‌گیرند، ولی پول قطعه سازان را به تاخیر می‌اندازند و ان‌ها را با مشکلات متعددی همچون حقوق کارگران، خرید مواد اولیه، مالیات، تامین اجتماعی و ... تنها می‌گذارند. "
آقای متین، رئیس سازمان صنعت معدن و تجارت استان هم با تایید بدعهدی خودروسازان داخلی می‌گوید:" یکی از کارخانه‌های قطعه سازی استان حدود ۱۴ میلیارد تومان از شرکت‌های خودروساز طلب دارد که خودروساز به صورت قطره چکانی بدهی خو را پرداخت می‌کند. "
او در خصوص پیگیری مشکلات قطعه سازان می‌گوید:"تاکنون جلسات متعددی با تولید کنندگان و خودروسازان داشته ایم، ولی نتیجه‌ای نگرفته ایم".

معوقات بانکی و تسهیلات با سود بالا
یکی از مشکلات دیگری که قطعه سازان استان در تولید با آن مواجه اند به مشکل تسهیلات بازمی گردد.
قطعه سازان از یک سو مورد بدعهدی خودروسازان قرار گرفته اند و مطالبات خود را دریافت نکرده اند و از طرف دیگر هم بدهی‌های بانکی آن‌ها سررسید شده است در این میان دو راه بیشتر پیش روی آن‌ها باقی نمی‌ماند یکی تعطیلی کارخانه و دیگری گرفتن تسهیلات جدید و رفتن زیر بار بدهی بیشتر. البته در این میان خیلی‌ها راه نخست را در پیش می‌گیرند و ترجیح می‌دهند فعالیت خود را متوقف کنند.
آقای یزدی، کارآفرین قطعه ساز و مدیر کارخانه قطعه سازان همدان با اشاره به بهره‌های بالای تسهیلات برای تولید می‌گوید:"سود تسهیلاتی که به ما می‌دهند ۱۸ درصد است البته این رقم در سال‌های قبل ۲۴ درصد و بیشتر بود. "
او در ادامه می‌افزاید:"یکی نیست به این‌ها بگوید کار ما چقدر سود دارد که ۱۸ درصد ان را بابت سود به بانک پرداخت کنیم".
آقای رضایی، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صمت استان همدان در این زمینه می‌گوید:" خیلی از این قطعه سازان به علت بدعهدی خودروسازان بدهی‌های معوق بانکی دارند و نمی‌توانند بدهی بانکی خود را تسویه کنند که در این صورت بانک‌ها هم اصلا وام دوباره‌ای به آن‌ها نمی‌دهد چه برسد به اینکه آن‌ها بتوانند سودش را بپردازند یا خیر".
او نرخ تسهیلات برای تولیدات صنعتی را ۱۸ درصد می‌داند و می‌افزاید:"رقم این سود‌ها برای تولید بالاست و این در حالی است که در بخش‌های دیگر همچون کشاورزی تسهیلات با سود ۴ درصد و کمتر پرداخت می‌شود"
این مقام مسئول ارائه تسهیلات کم بهره برای تولید صنایع را از راه‌های برون رفت از مشکلات قطعه سازان می‌داند.

مشکل تامین مواد اولیه
یکی دیگر از مشکلات قطعه سازان مربوط به تامین مواد اولیه در تولید قطعات بازمی گردد.
قطعه سازان معتقدند در شرایط مختلف بویژه در شرایط تحریم قیمت قطعاتد در بازار بالا می‌رود و نظارتی هم بر ان وجود ندارد مظافا اینکه ان‌ها مجبورند قیمت ان‌ها را به بالاترین قیمت و نقدا بپردازند حال این را بگذارید در کنار بدعهدی خودروسازان که بدهی خود را قطره چکانی به قطعه سازان می‌دهند.
آقای رضایی، مدیر داخلی کارخانه قطعه سازان همدان این را که مواد اولیه از خارج وارد می‌شود قبول ندارد.
او با بیان اینکه بیشتر مواد اولیه در داخل تولید می‌شود می‌گوید:"به جرات می‌توانم بگویم ۹۰ درصد مواد اولیه در داخل تولید می‌شود".
آقای رضایی، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صمت استان همدان نیز با اشاره به تاثیر کم تحریم‌ها در بازار خودرو کشور می‌گوید:"تحریم‌ها ۵ درصد در بازار خلل ایجاد می‌کند و ۹۵ درصد مشکلات مربوط به مسائل داخلی است که به التهاب در بازار، احتکار و قیمت بالای مواد اولیه برمی گردد. "

مشکل نبود برندسازی
یکی دیگر از مشکلات در قطعه سازی را می‌توان در نبود برند سازی در این عرصه دانست. اگرچه قطعه سازان در سال‌های اخیر رشد فنی قابل قبولی داشته اند، اما نتوانسته اند محصولات خود را در قالب برند در بازار عرضه کنند. دراین میان شاید فقط به جرات بتوان گفت: شرکت تولیدی فیلتر سرکان توانسته محصولات خود را در قالب یک برند در بازار‌های داخلی و خارجی به فروش برساند.
به نظر می‌رسد حرکت به سمت برندسازی یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای قطعه سازان است که دیر یا زود باید به آن دست یابند. ایجاد برند در تولید قطعه‌ای خاص با کیفیت مناسب می‌تواند فضای رقابتی بیشتری برای قطعه سازان ایجاد کند چرا که بازار آن‌ها از محیط داخلی فراتر رفته و بازار‌های بین المللی را هم شامل می‌شود.

چه باید کرد؟
به نظر می‌رسد که برای حفظ اشتغال حدود ۸۰۰ هزار نفری در صنعت قطعه سازی و تقویت ان باید دست به کار شد قبل از اینکه دیر شود و جبرانش سخت شود و یا غیر ممکن گردد.
دیگر اینکه بر پایه اقتصاد مقاومتی ضرورت دارد تا این بخش بیش از پیش تقویت شود تا تاثیر تحریم‌ها شوکه کننده نباشد و به حداقل برد؛ و در آخر هم باز به نظارت‌ها می‌رسیم و اینکه در این زمینه ضعیف هستیم. اگر نظارت‌ها در همه بخش‌ها و روند تولید دقیق و قاطع باشد بسیاری از مشکلات کاسته می‌شود.
ارائه تسهیلات با سود کم همچون بخش کشاورزی به قطعه سازان خواهد توانست صنعت خودرو را جانی دوباره البته این بار بومی‌تر ببخشد.