دستور ویژه رییس دستگاه قضا برای بررسی پرونده‌ زندانیان

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از مرکز رسانه قوه قضاییه، حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای شب گذشته در آخرین روز سال ۱۴۰۰ و همزمان با ساعات تحویل سال ۱۴۰۱ هجری شمسی، به صورت از پیش اعلام نشده و به مدت حدود سه ساعت در زندان ساری حضور یافت و ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این زندان، ساعات منتهی به تحویل سال را همراه با زندانیان این زندان گذراند.
رئیس دستگاه قضا در جریان این بازدید، ضمن تبریک نوروز و فرا رسیدن سال ۱۴۰۱ و بهار طبیعت، با تعدادی از مددجویان زندان ساری به صورت چهره به چهره گفتگو کرد و ضمن استماع مسائل و مشکلات آنان، دستورات مقتضی را صادر کرد.
وی در گفتگوی چهره به چهره با محکومان این زندان، در خصوص جرم ارتکابی آنها، مدت زمان سپری‌شده از محکومیت‌شان، شرایط بهداشتی و غذایی زندان و نحوه بهره‌مندی مددجویان از امکانات ورزشی و رفاهی کسب اطلاع کرد.
رییس دستگاه قضا از سازمان زندان‌ها خواست پرونده‌های زندانیانی که دچار اطاله شده است را احصا و به رییس قوه قضاییه ارسال کنند تا دلایل اطاله تحقیق و روشن شود.
رییس دستگاه قضا تاکید کرد یکی از دلایل بازدید متواترش از زندان‌ها و گفتگوی چهره به چهره با زندانیان اینست که از عملکرد قضات، بازپرسین و مسولین زندان بیشتر مطلع شود.
وی گفت: یکی از اهداف بازدید میدانی از مراجع قضایی و
زندان‌ها شناسایی و اصلاح فرایند‌های معیوب و مشکل زا در دستگاه قضاست.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در جریان این بازدید، پس از آنکه برخی زندانیان سابقه‌دار درخواست بهره‌مندی از ارفاقات قانونی اعم مرخصی و آزادی مشروط را مطرح کردند، خطاب به آن‌ها گفت: چه تضمینی وجود دارد شما که چندین بار جرمی را مرتکب و محکوم شده‌اید با ورود به جامعه، سمت اعمال مجرمانه و خلاف نروید؟
در جریان این بازدید به دستور رئیس قوه قضاییه، تمامی نامه‌های زندانیان که حاوی درخواست‌های آن‌ها بود، جمع‌آوری شد تا مبتنی بر جهات و ملاحظات قانونی به آن‌ها ترتیب اثر داده شود.
وی در جریان بازدید خود از زندان ساری، با اشاره به مرخصی‌های اعطاء شده به تعداد قابل توجهی از زندانیان برای حضور در جمع کانون گرم خانواده در ایام نوروز، بار دیگر متذکر شد که اعمال ارفاقات قانونی برای زندانیان شامل محکومان جرائم خشن و تهدیدکنندگان امنیت مردم نمی‌شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در جمع مددجویان زندان ساری با تاکید بر اینکه برای رفع مسائل و مشکلات زندانیان و اِعمال ارفاقات قانونی به آن‌ها نهایت تلاش خود را به کار خواهد گرفت، خطاب به مددجویان گفت: با توجه به مناسبت‌های ملی و مذهبی زیادی که در کشورمان وجود دارد، برای جلب رضایت شاکیان خصوصی خود جهت قرار گرفتن نام‌تان در فهرست عفو تلاش کنید و از ارتکاب مجدد جرم در دوران مرخصی نیز بپرهیزید.
وی همچنین ضمن تاکید بر لزوم تلاش جهت گرفتن رضایت از شاکیان خصوصی به ویژه در پرونده‌های مربوط به قصاص، خطاب به مسئولان قضایی که در جریان این بازدید حضور داشتند، گفت: برای گذشت از اجرای احکام قصاص تلاش کنید لازم است پس از رسیدگی و بررسی‌های لازم، نسبت به تعیین تکلیف آن دسته از احکام قصاص که از زمان ارتکاب جرم و صدور حکم آن‌ها تا امروز مدت زیادی گذشته و فرد مذکور نیز هیچگونه مجازات دیگری ندارد، اقدامات لازم صورت بگیرد.
رئیس دستگاه قضا در ادامه این بازدید، توصیه‌هایی را به مسئولان ذیربط برای ارتقاء وضعیت زندانیان از جهات مختلف ارائه کرد و مشخصاً به اهمیت مقوله تکریم خانواده زندانیان و حُسن برخورد با آن‌ها از سوی مسئولان زندان اشاره کرد و در این راستا توصیه کرد: افرادی که در محیط زندان‌ها مسئول مواجهه با خانواده زندانیان هستند باید از آموزش لازم برخوردار باشند و با سعه صدر با خانواده زندانیان مواجه شوند.
رئیس قوه قضاییه در جریان این بازدید با بیان اینکه تا آنجا که ضرورت ندارد، نباید قرار بازداشت موقت یا قرار منجر به بازداشت صادر شود، اظهار کرد: در مواردی که بازداشت نکردن فرد متهم ضرری ندارد و بیم فرار یا تبانی او نمی‌رود یا هنگامی که تحقیقات کم است و برای تکمیل تحقیقات و جمع‌آوری اطلاعات می‌خواهند فرد را بازداشت کنند، نباید قرار بازداشت موقت صادر شود.
چرا که ضرر این کار قطعا بیش از نفع آن است.
رئیس دستگاه قضا ادامه داد: در صورتی که بازداشت موقت فردی اجرا شد و بعد از مدتی امکان آزاد کردن او وجود داشته باشد، وی باید فوراً آزاد شود و در اینگونه مواقع نباید منتظر ماند که حتما زمان بازداشت موقت به پایان برسد و سپس فرد بازداشتی را آزاد کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای با بیان اینکه گاهی اوقات یک شب زندان رفتن و در بازداشت ماندن، زندگی آدم‌ها را زیر و رو می‌کند، به مسئولان قضایی توصیه کرد که حتی الامکان شرایطی را فراهم کنند که قبل از بازداشت، فرد مورد نظر بتواند وثیقه‌اش را تامین کند یا آنکه موضوع را به وکیلش اطلاع دهد.
وی تاکید کرد: اقدامات مربوط به جمع‌آوری اسناد و مدارک و استعلامات، حتما باید قبل از بازداشت فرد انجام شود و نباید بعد از اجرای قرار بازداشت، تازه به سراغ جمع‌آوری اسناد و مدارک رفت.
رئیس قوه‌قضاییه در ادامه به اهمیت مقوله نظارت بر زندان‌ها و توجه ویژه به سلامت و بهداشت زندان‌ها و زندانیان اشاره کرد و گفت: باید شرایط اصلاح و تربیت و بازاجتماعی شدن و اشتغال زندانیان فراهم شود و این مهم با حجم زیاد زندانیان امکان پذیر نیست لذا دادیاران ناظر بر زندان‌ها، دادستان‌ها و سازمان زندان‌ها نظارت داشته باشند تا فردی که ضرورت ندارد، در زندان نباشد؛ همچنین از لحاظ فنی و قضایی ترتیبی اتخاذ شود که افرادی که شرایط قانونی را دارند با پابند الکترونیک خارج از زندان دوران محکومیت خود را بگذرانند و تا آن جا که مقدور است و قانون اجازه می‌دهد از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده شود.
رئیس قوه قضاییه همچنین در خصوص تسریع در پاسخ به استعلامات قاضی ناظر زندان تذکر داد و گفت: علاوه بر ضرورت تقویت کمیت قضات ناظر زندان که باید در دستور کار قرار گیرد، لازم است فرآیندی ترتیب داده شود که به نامه‌ها و درخواست‌های آنان نیز با فوریت و سرعت پاسخ داده شود؛ نباید شرایط به نحوی باشد که نامه و درخواست قاضی ناظر زندان، مدت‌ها بدون پاسخ بماند و پاسخی از سوی اجرای احکام واصل نشود.
در جریان این بازدید، برخی محکومان از بیان مسائل و مشکلات خود در جمع معذوریت داشتند و خواستار ملاقات خصوصی با رئیس قوه قضاییه بودند که این خواسته آن‌ها از سوی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای اجابت شد.
بهبود وضعیت زندان‌ها و زندانیان، از جمله تاکیدات همیشگی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای بوده و وی طی مدت اخیر شخصا ً ۷ بازدید از زندان‌های سراسر کشور انجام داده است. زندان مرکزی ایلام، زندان رجایی‌شهر، زندان دماوند، زندان اوین، زندان مرکزی مشهد، زندان مرکزی اصفهان و زندان ساری، ندامتگاه‌هایی هستند که رئیس قوه قضاییه از آن‌ها سرکشی کرده و در جریان این سرکشی‌ها بر لزوم تحول رفتاری و ساختاری در امر زندانبانی و ارتقاء وضعیت زندانیان در حوزه‌های مختلف تاکید کرده است.
«ایجاد شرایط و بستر اصلاح، تربیت و بازاجتماعی شدن زندانیان»، «اشتغال زندانیان»، «حبس‌زدایی»، «اعمال تأسیسات ارفاقی» و «ایجاد ترتیبات فنی و قضایی برای استفاده از پابند الکترونیک در قبال محکومان واجد شرایط قانونی» از جمله رویکرد‌های تحولی در مقوله زندان و زندانیان است که مورد تاکید جدی رئیس قوه قضاییه است.