نقض حقوق بشر به بهانه پیشرفت بشریت در طرح نورالینک

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، جاه‌طلبی‌های «ایلان ماسک»، به اصطلاح کارآفرین آمریکایی و مالک شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به نگرانی‌های جدی در سطح جهان منجر شده است؛ «نورالینک» ماسک اکنون دغدغه مهمی در زمینه اخلاق، حقوق بشر، حقوق حیوانات و البته سوءاستفاده‌های تجاری از نیاز‌های پزشکی است.

نورالینک چیست؟
نورالینک، استارت آپ بیوتکنولوژیکی است که «ماسک» آن را پیش می‌برد.

طرح مذکور از سوی شرکتی با همین نام که در زمینه فناوری نورون یا فناوری عصبی فعالیت می‌کند، قصد تولید تراشه‌های ارتباط مغز، تراشه‎های قابل کاشت در مغز یا واسط مغز و رایانه دارد.

نورالینک طی یک سال پس از تاسیس در مارس ۲۰۱۷، تعداد زیادی از حیوانات را برای آزمایش ایمپلنت‌های تراشه مغز خود مورد استفاده قرار داد.

این شرکت در مجموع حدود هزار و ۵۰۰ حیوان از جمله بیش از ۲۸۰ گوسفند، خوک و میمون را پس از آزمایش‌هایی از سال ۲۰۱۸ کشته است؛ منابع آگاه این رقم را تخمینی تقریبی توصیف کردند، زیرا این شرکت سوابق دقیقی در مورد تعداد حیوانات آزمایش و کشته‌شده و تحقیقات با استفاده از موش‌ها و خوکچه‌های هندی را نگهداری نمی‌کند.

از سپتامبر ۲۰۱۷ تا اواخر سال ۲۰۲۰، آزمایش‌های شرکت با کمک مرکز تحقیقات ملی پستانداران کالیفرنیا (CNPRC)، یک مرکز تحقیقات زیستی با بودجه فدرال در UC Davis، کمک شد.

«ماسک» وعده داده که پروتز‌ها را متحول کرده و ایمپلنتی را مهندسی کند که به مغز انسان اجازه می‌دهد به‌صورت بی‌سیم با دستگاه‌های مصنوعی و حتی یکدیگر ارتباط برقرار کند.

«ایلان ماسک» جاه‌طلبی‌های بزرگی برای نورالینک دارد و می‌گوید قرار دادن سریع دستگاه‌های تراشه‌اش را برای درمان بیماری‌هایی مانند چاقی، اوتیسم، افسردگی و اسکیزوفرنی تسهیل می‌کند.

ادعا‌های کم‌سابقه مدیر میلیاردر نورالینک، از جمله وعده‌های توسعه یک رایانه مغزی فراگیر برای کمک به انسان‌ها برای همگام شدن با هوش مصنوعی، تردید‌های زیاد و نگرانی‌های اخلاقی جدی را در میان دانشمندان علوم اعصاب و دیگر متخصصان برانگیخته است.

ماسک درباره میمون‌های مورد استفاده در تحقیقات نورالینک دروغ گفت
در اوایل ماه جاری، «ماسک» مدعی شد که میمون‌هایی که طی آزمایش‌های نورالینک جان خود را از دست دادند، در روز‌های پایانی عمر خود بودند و هیچ یک از آن‌ها به دلیل کاشت‌های مغزی شرکت بیوتکنولوژی از بین نرفتند.

موضوع مرگ میمون‌های استفاده شده در جریان آزمایش‌های پروژه نورالینک از سال گذشته به بحثی جدی درباره ضرورت ادامه فعالیت این پروژه تبدیل شده و نگرانی‌ها و انتقاد‌های جدی را در پی داشته است.

سوابق دامپزشکی افشا شده UC Davis نشان دهنده مجموعه‌ای از عوارض هستند که به دنبال روش‌هایی شامل کاشت الکترود‌های جراحی در مغز میمون‌ها ایجاد شدند؛ این عوارض شامل اسهال خونی، فلج نسبی و ادم مغزی است، وضعیتی که در اصطلاح عامیانه به آن «تورم مغز» می‌گویند.

اسناد منتشر شده در این رابطه و شهادت یکی از کارکنان سابق این پروژه در تضاد کامل با ادعای «ماسک» قرار دارد و به همان اندازه جزئیات ناراحت کننده‌ای را درباره نورالینک مطرح می‌‍کند.

براساس اسناد افشا شده، بیش از ۱۲ میمون از سال ۲۰۱۹ تاکنون پس از دریافت ایمپلنت نورالینک دچار سرنوشت وحشتناکی از جمله تورم مغز و فلج نسبی شدند.

یکی از کارکنان سابق نورالینک نیز ضمن مسخره خواندن ادعا‌های «ماسک» مبنی بر ابتلای میمون‌های مورد آزمایش به بیماری لاعلاج گفت: ما این میمون‌ها را برای مدت یک سال یا بیشتر پیش از انجام هر عمل جراحی داشتیم.

شهادت یکی از دانشمندان طرح نورالینک به شرط ناشناس ماندن، ادعا‌های کارمند سابق این پروژه را تایید می‌کند؛ وی گفت: میمون‌های مورد استفاده در پروژه نورالینک همگی میمون‌های جوان سالمی بودند.

از سوی دیگر، کارکنان سابق طرح نورالینک می‌گویند که پستانداران مختلفی بر اثر انجام آزمایش‌های مربوط جان خود را از دست دادند.

تشدید انتقاد‌ها از نورالینک
یک کمیته اخلاقی پزشکی معروف آمریکایی با ارسال نامه‌ای به کمیسیون بورس اوراق بهادار آمریکا خواستار تحقیق درباره ادعای مشکوک «ماسک» شد.

در نامه این کمیته آمده است که تیم «ماسک» ادعا می‌کند که قرار است دستگاهی ایمن را به بازار عرضه کند و به همین دلیل را به سرمایه گذاری تشویق می‌کند؛ این دروغ راهی است که ماسک برای سفید کردن آن چه در این پروژه رخ داده، انتخاب کرده است.

اکنون اسناد منتشر شده در سال گذشته شامل سوابق دامپزشکی و تصاویر وحشتناک رنج ده‌ها سوژه نخستی نورالینک می‌توانند مبنای هرگونه بررسی و تحقیقات احتمالی فدرال قرار بگیرند.

در دسامبر ۲۰۲۲، دفتر بازرس کل وزارت کشاورزی آمریکا تحقیقاتی را در مورد رفتار با برخی از آزمایش‌شوندگان حیوانی در پروژه نورالینک آغاز کرده است؛ در فوریه ۲۰۲۳، وزارت حمل‌ونقل آمریکا تحقیقاتی را در مورد نورالینک به دلیل اتهامات مربوط به حمل و نقل ناایمن پاتوژن‌های مقاوم به آنتی بیوتیک آغاز کرد.

این تحقیقات به دنبال آن بود که تا رد درخواست نورالینک برای انجام آزمایش‌های بالینی درون انسانی از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا را مورد بررسی قرار دهد.

نگرانی‌های اصلی آژانس مربوط به باتری لیتیومی دستگاه و همچنین احتمال انتقال سیم‌های ایمپلنت به دیگر قسمت‌های مغز بود؛ در ماه مه امسال، سازمان غذا و داروی آمریکا مجوز آزمایشات انسانی را به نورالینک داد.

آغاز روند استخدام افراد معلول برای آغاز آزمایش‌های انسانی
نورالینک اخیرا اعلام کرد که پس از دریافت تاییدیه هیئت بازبینی مستقل برای شروع به‌کارگیری بیماران دارای معلولیت جهت انجام نخستین آزمایش انسانی خود، بررسی خود برای قادر کردن افراد دارای معلولیت جهت کنترل صفحه کلید یا مکان‌نمای رایانه با افکار خود را آغاز می‌کند.

اکنون این شرکت به دنبال افرادی مبتلا به فلج به دلیل آسیب نخاعی گردن یا اسکلروز جانبی آمیوتروفیک است تا دستگاه آزمایشی خود را در یک مطالعه شش ساله آزمایش کند.

به تازگی نیز خبری مبنی بر استخدام یک مدیر کارآزمایی بالینی برای کمک به مدیریت نخستین گروه از بیماران انسانی از سوی نورالینک منتشر شد.

با وجود این، کارکنان پیشین و فعلی نورالینک می‌گویند که این شرکت امیدوار بود مجوز کاشت دستگاه خود را در ۱۰ بیمار دریافت کند، اما در مذاکره با سازمان غذا و دارو با تایید تعداد کمتری مواجه شد؛ این شرکت هنوز اعلام نکرده که به چه تعداد شرکت کننده در آزمایش شش ساله خود نیاز دارد.

در آگهی نورالینک برای استخدام افراد دارای معلولیت آمده است که این شرکت فقط هزینه‌های مربوط به مطالعه مانند هزینه سفر به و از سایت محل آزمایش را پرداخت می‌کند.

نگرانی درباره نقض حقوق بشر
در حالی که «ایلان ماسک» ادعا می‌کند که استارت آپ ایمپلنت مغزی وی آینده تعامل انسان با فناوری است، بسیاری از کارشناسان در این رابطه متقاعد نشده و همچنان ابراز نگرانی می‌کنند.

محققان و دانشمندان ضمن انتقاد از رویکرد ناقض حقوق بشری نورالینک برای استفاده از افراد دارای معلولیت برای انجام آزمایش‌های بالینی تاکید دارند که خطر ادغام فناوری با مغز انسان نیز هنوز ارزیابی نشده است.

آن‌ها تاکید دارند که اخلاق پیرامون فناوری نورالینک یک قلمروی ناشناخته است؛ به این معنا که این محصولات که ظاهرا برای کمک به افراد دارای معلولیت ساخته شده‌اند، در نهایت برای کسب سود مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.

در واقع، اگرچه در مرحله آزمایش بالینی افراد با نیاز‌های واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرند، نتیجه احتمالی این تحقیقات برای منافع تجاری مورد سوءاستفاده قرار خواهد گرفت.

این نگرانی‌ها زمانی تشدید می‌شود که شخصیت پول دوست «ماسک» و رویکرد‌های ناقض حقوق بشری پیشین وی درباره عدم استخدام پناهجویان و همکاری با رژیم‌ها و کشور‌های ناقض حقوق بشر مورد توجه قرار می‌گیرد.