تهدید عرصه‌های طبیعی کشور با افزایش آتش سوزی‌ها

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مهدی رهنما، رئیس پژوهشگاه هواشناسی علوم جو کشور در نشست اختصاصی درباره هواشناسی و وقوع آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی، گفت: ما با موضوعاتی که مرتبط با آب و هوا است، پیش بینی و هشدار‌ها در مورد سیل، بهمن و گرد و خاک کار می‌کنیم و کار‌های کاربردی هم انجام می‌دهیم که به نحوی عامل آب و هوا در آن تاثیر دارد ازجمله آتش سوزی که در سالیان گذشته به این نتیجه رسیدیم که محصولی به نام پیش بینی احتمال وقوع رخداد آتش سوزی در عرصه‌هایی طبیعی را تولید کنیم این محصول کاملا وابسته است به عوامل آب و هوایی مثل رطوبت هوا، شدت دما، رطوبت خاک و مقدار سطح پوشش زمین از پوشش گیاهی همه اینها را در یک مدل عددی داریم از اینها اجرا می‌گیریم و یک شاخصی را به عنوان شاخص آب و هوایی یا آتش سوزی را داریم تولید می‌کنیم و به صورت روزانه این نقشه‌های پیش بینی آتش سوزی احتمال وقوع آتش سوزی را در اختیار عموم قرار می‌دهیم.
وی افزود: الان داریم نقشه‌های پیش بینی را تولید می‌کنیم تکیه مان بر عوامل طبیعی است مثل رطوبت خاک، هوا و دما و اینها را کنار هم می‌گذاریم و محاسبه می‌کنیم آیا احتمال وقوع آتش سوزی با این پارامتر‌ها الان در عرصه‌های طبیعی وجود دارد یا ندارد؟ نقشه‌هایی که تولید می‌کنیم روی سایت پژوهشگاه به صورت برخط داریم در اختیار عموم قرار می‌دهیم و سازمان‌های درگیر مثل سازمان منابع طبیعی در سال‌های گذشته چند بار اعلام کردیم که این محصول آماده است و می‌توانیم در اختیارشان قرار بدهیم که متاسفانه ارتباط خوبی در این زمینه برقرار نشده و استفاده کافی از آن نمی‌شود.
رهنما ادامه داد: ما بر اساس عوامل طبیعی می‌توانیم ۷۰ تا ۸۰ درصد احتمال وقوع رخداد را دقیق بگوییم، چون این را با نقشه‌هایی که در سامانه‌های جهانی پیش بینی شاخص آتش سوزی دارد تولید می‌شود مقایسه کردیم و اگر عامل انسانی نباشد و مشخص شود عامل طبیعی بوده آتش سوزی بالای ۸۰ درصد دقت داریم والان مدت ۳ سال است که این داده‌ها را داریم تولید می‌کنیم.
رییس پژوهشگاه هواشناسی علوم جو کشور، تصریح کرد: بر اساس آماری که داریم تعداد رخداد‌های آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی افزایش پیدا کرده است و یک اطلس آتش سوزی ایران را داریم آماده می‌کنیم که برای ۵ سال گذشته است که طی ۵ سال گذشته به تفکیک هر استان آورده ایم در کدام استان‌ها رخداد آتش سوزی کاهشی یا افزایشی بوده که متاسفانه نشان می‌دهد در اکثر استان ها، حداقل محدوده زاگرس مرکزی رخداد‌های آتش سوزی افزایشی بوده است.
رهنما اظهار داشت: در مناطق حفاظت شده یکسری قوانین از پیش تعیین شده داریم مثلا ورود دام و چرا ممنوع است در دنیا ثابت شده چرای کنترل شده کمک می‌کند به کاهش آتش سوزی به چه دلیل؟ در فصلی که پربارش باشد و پوشش گیاهی خوبی در مرتع داشته باشیم در فصل گرما این پوشش گیاهی خشک می‌شود و اگر این پوشش درو یا چرا نشده باشد، این محلی است آماده برای وقوع آتش سوزی این در دنیا ثبت شده در ایتالیا، آلمان و فرانسه چرای کنترل شده را توصیه کردند برای کاهش آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی متاسفانه در مناطق حفاظت شده ما این نیست یعنی در بسیاری جا‌ها جلوگیری کردیم و خود این دارد به عنوان یک عامل ثانویه کمک می‌کند تمام مواردی که برای آتش سوزی هست را مهیا می‌کند و بعد انتظار داریم آتش سوزی اتفاق نیفتد اگر چرای کنترل شده در مناطق حفاظت شده با برنامه ریزی مدون انجام بدهیم احتمال وقوع آتش سوزی را کاهش می‌دهیم.
وی عامل دیگر افزایش ۴۵ درصدی آتش سوزی‌ها نسبت به سال گذشته را تغییر رژیم حراراتی دانست که در کشور اتفاق افتاده و افزود: نقشه‌های پیش بینی آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی که در پژوهشگاه تولید کردیم امسال احتمال وقوع آتش سوزی را به مراتب بیشتر نشان داده نسبت به پارسال و مناطق وسیع تری هم درگیر این حادثه شده از بعد آب و هوا امسال شرایط برای وقوع آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی به شدت مهیا بوده در مناطق زاگرس مرکزی، البرز مرکزی، هزار مسجد و در مناطقی در استان ایلام، کردستان و لرستان شرایط آب و هوایی به شدت مهیای این است که با کوچکترین عامل ثانویه‌ای آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی داشته باشیم.
رهنما تاکید کرد: تکنولوژی برای پیش بینی، الان ماهواره‌هایی هستند که ردیابی می‌کنند آتش سوزی در عرصه‌های طبیعی را که از این ماهواره‌ها در پژوهشگاه استفاده می‌کنیم روزی ۴ بار ۴ نقشه داریم تولید می‌کنیم که به شما با احتمال بسیارزیاد، احتمال زیاد، احتمال کم مناطقی که دچار آتش سوزی شدند را شناسایی و اعلام می‌کنیم یعنی در شبانه روز هر ۶ ساعت نقشه مناطق دارای احتمال آتش سوزی را مهیا می‌کنیم.
وي در پايان گفت: هر پدیده بحرانی مثل آتش سوزی ۳ اقدام را باید در آن رعایت کرد ۱- باید پیش بینی کنید ۲ - باید پایش کنید ۳- باید پیشگیری کنید اگر این حلقه‌های زنجیر را قطع کنید دچار مشکل می‌شوید  تجهیزات از بعد عملیاتی مهم است در مناطقی آتش سوزی اتفاق می‌افتد که آتش بر، بالگرد و آبپاش نداریم و تجهیزات دیگری که باید از قبل پیش بینی کنیم نداریم یا از فناوری‌هایی که برای پایش استفاده می‌کنند در دنیا مثل تصاویری ماهواره‌ای یا دکل‌های دوربین دار حراراتی و شناسایی دود، بر اساس هوش مصنوعی که آلارم می‌دهد می‌توان زود به منطقه رسید، پایش پیشگیری و پیش بینی مهم است ولی ما در پایش، پیشگیری و در پیش بینی مشکل داریم هر ۳ مورد را باید تقویت کنیم.