سازمان ملل: دیپلماسی و گفت‌و‌گو بهترین گزینه در قبال برنامه هسته‌ای ایران

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، خانم رزماری دی کارلو معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح در آخرین نشست دوره‌ای و عادی شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام گفت: دیپلماسی، گفت‌و‌گو و راستی‌آزمایی همچنان بهترین گزینه برای اطمینان از ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و ایجاد مزایای اقتصادی ملموس برای مردم ایران است.

دی کارلو تصریح کرد: همانطور که دبیرکل سازمان ملل اعلام کرده، سازمان ملل متحد آماده است تا از تمام تلاش‌هایی که صلح، گفت‌و‌گو و ثبات را در منطقه پیش می‌برد، حمایت کند.

معاون دبیرکل سازمان ملل درباره آخرین گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره قطنامه ۲۲۳۱ و برجام افزود: کمتر از چهار ماه باقی مانده تا پایان مفاد آن (توافق هسته‌ای ایران)، اهداف قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) و اهداف برجام هنوز به طور کامل محقق نشده‌اند و این مایه تاسف است. برجام در سال ۲۰۱۵ برای اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تصویب شد. این توافق شامل لغو تحریم‌ها، محدودیت‌های برنامه هسته‌ای و نظارت و راستی‌آزمایی بود.

دی کارلو گفت: برجام از آغاز با چالش‌های بسیاری مواجه شد، از جمله خروج ایالات متحده از توافق در سال ۲۰۱۸ و کنار گذاشتن برخی تعهدات از سوی ایران طبق متن توافق. با این حال، طی ماه‌های اخیر، مشارکت‌کنندگان برجام تلاش‌های خود را برای یافتن راه‌حلی جهت اجرای کامل آن افزایش داده‌اند. علاوه بر این، ایران و ایالات متحده پنج دور گفت‌وگوی دوجانبه با میانجی‌گری عمان برگزار کردند و متاسفانه هیچ‌یک از این ابتکارات منجر به دستیابی به راه‌حلی برای تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نشده است.

معاون دبیرکل سازمان ملل گفت: افزایش تنش‌های نظامی میان ایران و اسرائیل از ۱۳ ژوئن و حملات هوایی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران در ۲۱ ژوئن، دستیابی به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را پیچیده‌تر کرده است.

معاون آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل ادامه داد: دبیرکل از اعلام توافق آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، با هماهنگی ایالات متحده و قطر، استقبال کرد و خواستار پایبندی کامل طرفین به آن شد. این توافق یک دستاورد مهم است که می‌تواند ایران، اسرائیل و منطقه را از لبه پرتگاه بازگرداند. مردم ایران و اسرائیل پیش‌تر نیز بسیار آسیب دیده‌اند. به گفته وزارت بهداشت ایران، از آغاز درگیری تاکنون دست‌کم ۶۰۶ نفر کشته شده‌اند؛ ۱۰۷ تن تنها در ۲۴ ساعت گذشته، و ۵۳۳۲ نفر نیز زخمی شده‌اند و طبق اعلام مقامات اسرائیلی، ۲۸ نفر کشته و ۱۴۷۲ نفر زخمی شده‌اند.

دی کارلو گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود در تاریخ ۳۱ مه ۲۰۲۵ اعلام کرد که افزایش چشمگیر تولید و انباشت اورانیوم با غنای بالا توسط جمهوری اسلامی ایران، نگرانی جدی ایجاد کرده است. آژانس تأکید کرد که فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارتی‌اش به‌شدت تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام قرار گرفته است. آژانس همچنین اعلام کرد که به دلیل عدم دسترسی به تأسیسات، تداوم دانش نظارتی درباره بسیاری از جنبه‌های برنامه هسته‌ای ایران از بین رفته و بیش از چهار سال است که نتوانسته فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت مستقیمی در ایران انجام دهد. آژانس همچنین اعلام کرد که نتوانسته مقدار کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران را تأیید کند و از فوریه ۲۰۲۱ به بعد چنین کاری انجام نداده است.

معاون دبیرکل سازمان ملل افزود: در ۱۷ مارس، نمایندگان دائم چین، جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بیانیه مشترکی از نشست ۱۴ مارس در پکن را ارائه کردند که در آن بر اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) و جدول زمانی آن تأکید شده بود. در نامه‌ای جداگانه در همان روز، نماینده دائم چین طرحی برای حل مسئله هسته‌ای ایران ارائه کرد و بر استفاده از برجام به‌عنوان پایه‌ای برای اجماع و همکاری جدید از طریق گفت‌و‌گو و رویکردی گام‌به‌گام و متقابل تاکید کرد. در نامه‌هایی به تاریخ‌های ۹، ۱۱ و ۱۲ ژوئن، نمایندگان دائم فرانسه، آلمان، بریتانیا، جمهوری اسلامی ایران و روسیه نیز دیدگاه‌های مختلف خود را درباره علل بن‌بست در اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) مطرح کردند. با وجود تفاوت دیدگاه‌ها، هر پنج کشور عضو، بر اهمیت گفت‌و‌گو و تعهد خود به یافتن راه‌حل دیپلماتیک تأکید کردند.

دی کارلو درباره اقدامات محدودکننده مندرج در ضمیمه B قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) نیز گفت: تنها اقداماتی که همچنان در حال اجرا هستند، مربوط به فعالیت‌ها و انتقالات هسته‌ای‌اند. این تدابیر تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ ادامه خواهند داشت، مگر آنکه شورای امنیت تصمیمی متفاوت اتخاذ کند. در دوره گزارش‌دهی، هیچ گزارشی مبنی بر نقض این مفاد به دبیرخانه نرسیده است. همچنین طی شش ماه گذشته، هیچ پیشنهاد جدیدی به کانال تدارکات ارائه نشده است. با این حال، شورای امنیت هشت اطلاعیه در خصوص اقدامات محدودکننده مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای، مطابق با برجام، دریافت کرده است.

معاون دبیرکل سازمان ملل اضافه کرد: پس از درگیری‌های خونین ۱۲ روزه اخیر، توافق آتش‌بس فرصتی برای جلوگیری از تشدید فاجعه‌بار بحران و رسیدن به راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای مساله هسته‌ای ایران فراهم کرده است. دیپلماسی، گفت‌و‌گو و راستی‌آزمایی همچنان بهترین گزینه برای تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و همچنین ایجاد منافع اقتصادی ملموس برای مردم ایران است. همان‌طور که دبیرکل امروز اعلام کرد، سازمان ملل آماده است از تمام تلاش‌ها برای پیشبرد صلح، گفت‌و‌گو و ثبات در منطقه حمایت کند.

معاون دبیرکل سازمان ملل در پایان تاکید کرد: دبیرخانه سازمان ملل تا تاریخ پایان مفاد قطعنامه، یعنی ۱۸ اکتبر، به حمایت از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) ادامه خواهد داد.